Binnen het sociaal domein zijn de volgende bestuurlijk relevante ontwikkelingen:
- Overschot regionaal budget kwetsbare inwoners
- Een eventueel overschot in het regionaal budget kwetsbare inwoners vloeit conform afspraak terug naar individuele gemeenten. Begin 2026 kan worden ingeschat of een overschot ontstaan is in het regionaal budget kwetsbare inwoners op basis van het jaar 2025. De hoogte van een eventuele terugbetaling wordt verwerkt in de perspectiefnota 2026 en verder.
- Wet integrale suïcidepreventie
- De Wet integrale suïcidepreventie treedt naar verwachting op 1 januari 2026 in werking, waarbij gemeenten een wettelijke taak en structurele middelen (circa € 0,57 per inwoner, per jaar) ontvangen voor lokaal suïcidepreventiebeleid.
- Deze wet borgt het voorkomen van suïcide in de Wet publieke gezondheid
- Zodra de wet definitief in werking treedt en de definitieve inkomsten bekend zijn, worden deze verwerkt in de perspectiefnota 2026 en verder.
- Taakstelling huisvesting statushouder
- In het Plan van Aanpak Huisvesting Vergunninghouders 2025 van Koggenland is beschreven dat de taakstelling voor statushouders momenteel bijzonder hoog is, net als het huisvesten van andere bijzondere doelgroepen. Aan de andere kant blijft het aantal vrijkomende woningen laag. Begin 2026 komt er een nieuw plan van aanpak. Als het bestuur besluit de inzet op dit dossier te verhogen, kan dit leiden tot hogere uitgaven. In dat geval wordt de impact verwerkt in de perspectiefnota 2026 en verder.
- Invoering inkomens- en vermogensafhankelijke bijdrage Wmo
- In de begroting van 2025 werd vermeld dat de invoering van de inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage Wmo per 1 januari 2026 zou plaatsvinden. Voorjaar 2025 werd vermeld dat de invoering is uitgesteld naar in ieder geval 1 januari 2027.
- Vanwege de val van het kabinet heeft de Tweede Kamer dit onderwerp controversieel verklaard wat betekent dat het voorstel voorlopig niet behandeld wordt waardoor nieuwe politieke besluitvorming noodzakelijk is. Hierdoor kan de geplande invoering van 1 januari 2027 mogelijk vertraging oplopen.
- Bezuinigingen jeugdzorg
- De geplande bezuiniging op de jeugdzorg is door het Rijk doorgeschoven naar 2028.
- Extra middelen jeugdzorgtekorten
- Tot en met 2027 krijgen gemeenten extra middelen via het gemeentefonds om jeugdzorgtekorten deels op te vangen. Ook zijn deze middelen bedoeld om invulling te geven aan de maatregelen opgenomen in de Hervormingsagenda Jeugd om uiteindelijk de landelijke bezuiniging per 2028 op te kunnen vangen.
- Beperkte eigen bijdrage jeugdhulp
- Het kabinet is voornemens om vanaf 2028 een beperkte eigen bijdrage in te voeren voor bepaalde vormen van jeugdhulp. Het doel is niet om noodzakelijke hulp te ontmoedigen maar om zorgvuldig te kiezen welke hulp effectief is. Het invoeren van een eigen bijdrage stuit echter op brede maatschappelijke en politieke weerstand.
- Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)
- Het Rijk heeft de regeling met ingang van 2026 aangepast. Er vindt een volledige ontschotting plaats binnen de programmalijnen sport en bewegen, gezondheid en sociale cohesie. Dit betekent dat we in 2026 één totaal budget ontvangen voor de uitvoering van het plan van aanpak "Gezond, vitaal en sociaal Koggenland" en de middelen integraal ingezet kunnen worden voor de doelen van Sportakkoord II en Gezond en Actief Leven Akkoord.
- Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) en Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO)
- Met het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA) zijn belangrijke stappen gezet om de zorg en ondersteuning voor onze inwoners toekomstbestendig te maken. De ingezette beweging wordt verbreed. Het Rijk komt in 2026 met concrete aanvullende afspraken die een plek krijgen in het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA). In 2026 ontvangt onze gemeente overgangsmiddelen vanuit het AZWA en het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO).
- Westfries Woonzorgpact (WFWZP)
- Het Westfries Woonzorgpact, een samenwerkingsverband van organisaties die in West-Friesland actief zijn op het gebied van wonen, welzijn en zorg, heeft als doel om de komende 10 jaar de zorg in Westfriesland bereikbaar te houden met uitdagingen als minder beschikbare zorgmedewerkers en het groeiende aantal ouderen. Er wordt gewerkt aan een regionaal voorstel om met alle netwerkpartners structureel en intensief samen te gaan werken om een positieve woonzorgomgeving te realiseren en de zorg efficiënter te kunnen inrichten.