Inleiding

Programmabegroting 2026: Samen voor Koggenland
Het gaat goed in Koggenland. Dit jaar presenteren wij als college van burgemeester en wethouders onze laatste begroting van deze collegeperiode. We zijn in 2022 begonnen met hoge ambities op het gebied van dienstverlening, veiligheid, wonen en leefbaarheid, participatie én duurzaamheid. De ambities en doelen uit het College Uitvoeringsprogramma hebben we grotendeels waargemaakt. Koggenland is een gemeente met een fijne, groene leefomgeving om in te wonen.

Naast de vooraf gestelde doelen uit het College Uitvoeringsprogramma stonden we de afgelopen jaren voor verschillende maatschappelijke uitdagingen. Waar we begin 2022 nog bezig waren met de gevolgen van Covid-19 en het effect van de landelijke maatregelen op de Koggenlandse samenleving, hebben we in het eerste half jaar van 2022 ook snel moeten schakelen. Met de hulp van inwoners, maakten wij locaties gereed voor de opvang van Oekraïense ontheemden. Daarnaast groeide afgelopen periode het woningtekort in Nederland, zo ook in onze regio Westfriesland.

De afgelopen jaren hebben wij volop geïnvesteerd in (betaalbaar) wonen, het groener en gezonder maken van de gemeente. In de zorg voor onze inwoners, wij hielpen ondernemers en vingen ontheemden op. Dit investeren blijven wij doen, er liggen namelijk grote uitdagingen. Het woningtekort, de klimaatverandering en natuurlijk het leefbaar en veilig houden van onze gemeente. Daarbij kijken we niet alleen naar de opgaven van vandaag, maar ook naar de kansen en uitdagingen van morgen.

De gemeente Koggenland heeft een goede algemene reserve die de afgelopen jaren, door positieve jaarrekeningresultaten is toegenomen. Voor 2026 presenteert het college een ruim sluitende begroting.

Meerjarig zijn de inkomsten en uitgaven niet gelijk, de uitgaven zijn groter dan de inkomsten. Dankzij de mogelijkheid een klein deel van onze algemene reserve in te zetten, kunnen wij meerjarig ook een sluitende begroting presenteren. Hierdoor daalt onze begrote algemene reserve, maar blijven de lasten voor onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties grotendeels gelijk.

In deze begroting laten wij zien hoe wij samen - voor en met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties – verder willen bouwen aan een sterke, betrokken en toekomstgerichte gemeente:

Wonen als prioriteit
Woningbouw blijft een belangrijk speerpunt. De afgelopen collegeperiode zijn er al veel woningen gerealiseerd en ook voor 2026 en de jaren daarna staan er nog veel plannen op stapel. In bijna alle dorpen van onze gemeente worden woningen gebouwd of zijn we in gevorderd stadium met woningbouwplannen. Wij willen voldoende en betaalbare woningen beschikbaar maken voor jong en oud en tegelijkertijd ook werken aan verduurzaming en toekomstbestendigheid van de woonvoorraad van het gemeentelijk woningbedrijf. Door het inrichten van een team van professionals, in een Stedenbouwkundig team, zorgen wij ervoor dat we de woningbouwopgave verantwoord kunnen uitvoeren. In 2026 maken we hier een start mee en de uitbreiding zal de komende jaren terugkomen in de begroting. Meer mensen en meer woningen betekent ook dat we werken aan het uitbreiden of het verbeteren van onze voorzieningen als scholen, winkels, groen, sportvoorzieningen en cultuur. De Omgevingsvisie, de Woonzorgvisie en de Beleidsvisie Sociaal Domein helpen ons richting te geven in het verdelen van de schaarse ruimte die er is. En zo kunnen we verder werken aan een leefomgeving die aansluit bij de behoeften van de inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in Koggenland.

Veilige leefomgeving
Een veilige en prettige leefomgeving is de basis voor elke gemeenschap. Daarom blijven we inzetten op verkeersveiligheid, het tegengaan van ondermijning. Ook actualiseren we in 2026 het Integraal Veiligheidsplan en zetten we stappen om signalen van inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties nog beter op te pakken.

Weerbare samenleving
Een weerbare samenleving is een samenleving die in staat is om zichzelf te beschermen tegen verschillende dreigingen. We zien dat de oorlog in Oekraïne nog steeds gaande is, de toenemende dreiging van cyberaanvallen en ook het klimaat dat steeds extremer wordt. Daarom is het nodig dat de Koggenlandse samenleving weet hoe te handelen als er een aanval is of crisis op ons af komt. Samen met de rijksoverheid, provincie en veiligheidsregio gaan we het komende jaar inwoners informeren over wat te doen en hoe elkaar en zichzelf te beschermen bij bedreigingen, risico’s of aanvallen.

Zorg voor elkaar
Het sociaal domein staat in 2026 in het teken van het uitvoeren van de Beleidsvisie Sociaal Domein, met beleidsplannen die aansluiten bij de behoeften van onze inwoners. Wij blijven werken aan een samenleving waarin iedereen kan meedoen, extra steun is voor wie dat nodig heeft, we naar elkaar omkijken en gezond ouder worden. Ook werken we in 2026 toe naar het vinden van een geschikte kleinschalige opvangvoorziening van asielzoekers in Koggenland en een regionale locatie voor ‘sociaal prikkelarm wonen’.

Onderwijs
Voor onze kinderen en jongeren zetten we volop in op goede onderwijshuisvesting. Renovaties en nieuwbouwprojecten (OBS De Kelderswerf in Obdam, RKBS De Ark in Hensbroek en eerste voorbereidingen voor de Jozef en Mariaschool in Spierdijk) zorgen voor passende en moderne leer- en ontmoetingsplekken.

Contact
We kijken graag samen met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties naar hoe wij hen het beste van dienst kunnen zijn, ook digitaal. Met de opening van ons nieuwe gemeentehuis in januari 2026 kijken wij uit naar de komst van een nieuwe ontmoetingsfunctie in ons gemeentehuis. De herinrichting en verduurzaming van het gebouw, samen met de komst van de bibliotheek, maken het tot een plek waar inwoners, ondernemers, organisaties, medewerkers en bestuur elkaar kunnen vinden.

Samen vooruit
De financiële vooruitzichten van de gemeente zijn niet zonder zorgen, zeker met het (vooruitgeschoven) ravijnjaar. Toch zien wij volop kansen om samen met uw raad koers te houden en verder te bouwen aan Koggenland. Deze programmabegroting 2026 is daarbij een kompas: ambitieus, betrokken en gericht op de toekomst.

Bij de perspectiefnota 2025 was het begrotingsresultaat 2026 en verder € 300.000 voordeel. Er is bij het opstellen van de begroting 2026 sprake van een begrotingsresultaat van € 964.000 voordeel.

De twee grootste verschillen betreffen:

• Door fasering van de investeringen zijn er minder afschrijvingslasten en vindt er een lagere mutatie plaats vanuit de reserve kapitaallasten per saldo een voordeel van € 172.000;
• Hogere OZB-opbrengst door waardestijging een voordeel van € 383.000.

Het begrotingsresultaat 2026 tot en met 2029 is positief beïnvloed door een onttrekking uit de reserve structurele dekking begrotingsresultaat. In 2026 wordt er € 1.115.000 en in de jaren 2027 tot en met 2029 wordt er € 3.649.000 per jaar gedekt uit deze reserve, dit conform de perspectiefnota 2025-2029.